Een belangrijk thema is een evenwichtige ontwikkeling van Deventer. Ontwikkelingen in onder andere demografie, economie, technologie en duurzaamheid leiden tot verandering in de ruimtevraag. Uitgaande van het grondbeleid als ondersteunend instrument stellen we ons in dit kader de vraag hoe we een bijdrage kunnen leveren aan de daarbij behorende opgaven en ambities. Anders geformuleerd: hoe kunnen we een bijdrage leveren aan de waardecreatie, in coöperatie met onze inwoners, ondernemers en andere partners?

De kern van waardecreatie is het centraal stellen van het maatschappelijke effect van een gebiedsontwikkeling. Dat gebeurt vanuit een breed perspectief. Bijvoorbeeld of een gebiedsontwikkeling bijdraagt aan een gezonde leefomgeving of aan meer werkgelegenheid. Dit maatschappelijk effect wegen we af tegen de financiële investering en risico’s in een gebiedsontwikkeling.

Daarbij opereren we situationeel, dat wil zeggen de gemeentelijke rol van geval tot geval beoordelend en inspelend op de situatie. Wij nemen deel of regisseren in netwerkverbanden, stimuleren en faciliteren marktpartijen en laten los wanneer particuliere initiatieven de overheid niet nodig hebben. Wanneer (niet)-commerciële partijen een ontwikkeling, die wij noodzakelijk vinden, niet oppakken of onvoldoende waardecreatie opleveren, gaan wij zelf actief of in samenwerking met derden gronden en panden (strategisch) aankopen, ontwikkelen, verkopen of beheren.

We zien daarin een verschil tussen het bezit van grond en het ontwikkelen van grond. Het in bezit hebben van strategische gronden leidt niet automatisch tot het ontwikkelen van deze gronden. Het ontwikkelen wordt afgewogen tegen financiële investeringen en de mogelijke risico’s. Via het bezit en de verkoop van grond is het mogelijk om afspraken te maken over waardecreatie die verder gaan dan hetgeen publiekrechtelijk mogelijk is. Gedacht wordt aan het stellen van duurzaamheidseisen of -voorzieningen bij de verkoop van grond (bijv. Steenbrugge) of het haalbaar maken van initiatieven uit de markt door inzet van het instrument “erfpacht” (bijv. S/Park, Bedrijventerrein A1 of Vaart in de Haven).

We werken verder aan de lopende grondexploitaties. Gronden en panden die om strategische redenen wel in gemeentelijk bezit blijven maar nog niet onmiddellijk nodig zijn voor een ontwikkeling, zijn als pauzelandschappen beschikbaar voor tijdelijke functies.

De kansen en risico’s die horen bij grond- en vastgoedinvesteringen, hebben invloed op de algemene financiële positie van de gemeente. Dit beschrijven wij jaarlijks bij de Jaarrekening in het Meerjaren perspectief grondzaken (MPG).

De woningmarkt is de laatste jaren zeer sterk gegroeid. In alle segmenten worden woningen gebouwd en verkocht. Dit geldt zowel voor gemeentelijke woningbouwplannen als ook voor particuliere ontwikkelingen. Vanuit investeerders is een goede belangstelling voor transformatie van bestaande kantoor- en andersoortige gebouwen naar woningbouw.

Ondanks deze inzet zien we een groeiend tekort op de woningmarkt ontstaan. Het aantal te koop staande woningen (Funda) is zeer gering in vrijwel alle segmenten. Daarom is het noodzakelijk alle kansen te benutten die een bijdrage leveren aan het verhogen van een passende woningbouwproductie. Dat kan ook zijn in de vorm van een meer actieve gemeentelijke rol.

De bestaande voorraad gronden pakken we op. Dat betekent dat besluitvorming over de voorraad strategische gemeentelijke gronden, zoals de derde fase van Steenbrugge, van Heetenstraat of aan Rielerweg/ Tjoenerstraat, aan de gemeenteraad wordt voorgelegd.

In 2019 verwachten we de verkoop van de gemeentelijke gronden in Deventer Noordoost (Linderveld) te kunnen afronden. Daarbij verkennen wij de mogelijkheid voor het verwerven van gronden voor uitbreidingslocaties in andere delen van de gemeente (bijv. via grondruil). Via het bezit van enkele gronden kunnen we ook beter innovatieve woonconcepten zoals tiny houses, erfdelers, eigen bouw en aarden huizen faciliteren. Het project Tuinen van Zandweerd kent een innovatieve, duurzame opzet. Op die wijze wordt inhoud gegeven aan de eerder beschreven waardecreatie.

Er is een goede belangstelling voor het Bedrijvenpark langs de A1. In 2018 is een kavel van bijna 5 ha. verkocht. We verwachten dat deze lijn doorzet en dat deze raadsperiode ook het westelijke deel in ontwikkeling gebracht kan gaan worden. De complexe grondposities in het gebied vragen daarbij om aandacht. Het A1 Bedrijvenpark is een onderscheidend bedrijventerrein voor duurzaamheid en innovaties. Dat willen we verder uitbouwen. Daarom moedigen we de komst van duurzame en innovatieve bedrijven aan.

Belangrijk is het perspectief voor de bedrijfskavels aan de Westfalenstraat, die in beeld zijn voor de vestiging van het Cleantech Center Deventer. Hierdoor komt de huidige locatie van de milieustraat aan de vierde havenarm vrij, wat ruimte biedt aan nieuwe watergebonden bedrijvigheid.

Binnen de Poort van Deventer ontwikkelen we de gebieden Teugseweg (Stadsentree) en Gasfabriekterrein. We zien dit als een kansrijk gebied voor startups en hoogwaardige, innovatieve en duurzame bedrijvigheid. Hier liggen ook kansen voor een transferium nabij de A1 dat bijdraagt aan duurzame mobiliteit.

Modernisering en herinrichting van de oudere bedrijventerreinen Kloosterlanden en Bergweide kunnen belangrijke impulsen op het gebied van duurzaamheid, toegankelijkheid en leefbaarheid geven. Mogelijk kan het grondbeleid hier een faciliterende en stimulerende rol spelen.  Daarbij denken we aan de inzet van het instrument “erfpacht”.

De ontwikkeling van de Sport- en Leisurestrook langs de Holterweg krijgt inmiddels, na jaren van stilstand, enige vorm en inhoud.

De huidige “Nota Grondbeleid” dateert uit 2013 (vastgesteld in 2014). De basis van die nota is het zogenaamde faciliterende grondbeleid (nee, tenzij). Doordat de situatie sindsdien vrij wezenlijk is veranderd, sluit een meer situationeel bepaald grondbeleid beter aan bij de huidige omstandigheden. Dit beschreven wij al in diverse opvolgende paragrafen grondbeleid.

In 2019 is de “Nota Grondbeleid” geëvalueerd, is een aantal bouwstenen opgesteld voor een nieuw grondbeleid en is het uitvoeringskader voor beheer en ontwikkeling aangepast. In 2020 leggen wij de gemeenteraad een nieuwe “Nota Grondbeleid” voor.

Een van de instrumenten van het grondbeleid is “erfpacht”. De vraag is op welke wijze erfpacht kan worden ingezet om maatschappelijke doelen te dienen? De in 2019 opgestelde “Nota Erfpacht” is eveneens een bouwsteen voor de nieuwe “Nota Grondbeleid”.

Als gevolg van het door de Raad van State ongeldig verklaren van het Programma Aanpak Stikstof (PAS) zijn in Nederland veel projecten en initiatieven stil komen te liggen. Wij onderzoeken wat de (financiële) consequenties van deze uitspraak voor de (grondexploitatie)projecten in de gemeente Deventer zijn en zullen uw Raad daar over informeren.

Wij werken bij het vaststellen van grondexploitaties in twee stappen. Eerst wordt de raad gevraagd in te stemmen met de inhoudelijke uitgangspunten, vastgelegd in een integraal stedenbouwkundig plan. Daarna maken wij een grondexploitatie  waarin wij deze uitgangspunten hebben vertaald.

Sluiskwartier

De huidige grondexploitatie van Sluiskwartier kent een negatief resultaat van €1,5 miljoen. Dit resultaat is gebaseerd op een verkenning van het door de raad gekozen ontwikkelingsscenario Behoud & Nieuwbouw. Op dit moment wordt dit scenario uitgewerkt en de grondexploitatie herzien. Wij gaan er vanuit dat de herziening binnen het vastgestelde financiële kader past. De resultaten hiervan worden verwerkt in een nieuw op te stellen herziening van de grondexploitatie en ter besluitvorming voorgelegd.

Steenbrugge 2e fase

De huidige grondexploitatie van Steenbrugge kent een negatief resultaat van €1,4 miljoen. Voor de ontwikkeling van de 2e fase is een intentieovereenkomst en een zes-partijen overeenkomst gesloten met de betrokken marktpartijen. Basis voor deze overeenkomsten is een concept ontwikkelperspectief dat onderzocht wordt op haalbaarheid. Na overeenstemming met partijen zal het concept ontwikkelperspectief en de herziene grondexploitatie ter besluitvorming aan de raad worden voorgelegd.

Bedrijventerrein A1

Het resultaat van de grondexploitatie Bedrijvenpark A1 is €27 miljoen negatief. In combinatie met het aantrekken van de vraag naar bedrijventerreinen hebben we in 2019 stappen gezet om ook het westelijke plandeel in ontwikkeling te nemen. Dat wordt verwerkt in een nieuwe grondexploitatie, waarin ook de effecten van de verbreding van de A1 en de nieuwe afrit 23 worden meegenomen. Deze herziene grondexploitatie wordt in 2020 ter besluitvorming aan de raad voorgelegd.

Cluster Stadsentree, Teugseweg

De ontwikkeling van het plan Deventer Experience in de Stadsentree van Deventer is complex. Het gebied biedt kansen voor de ontwikkeling van een duurzaam mobiliteitspunt. De ontwikkeling wordt tezamen met een projectontwikkelaar gedaan, dat maakt dat we in de voortgang afhankelijk zijn van derden. Naar verwachting kan de raad in 2019 of begin 2020 een besluit nemen over de grondexploitatie.

Westfalenstraat

Het resultaat van de grondexploitatie is bijna sluitend. Er zijn diverse gronden in erfpacht uitgegeven, we gaan een kade aanleggen ten behoeve van een containeroverslag en een parkeervoorziening voor het Cleantech Recyclecentrum. In 2020 zijn beide naar verwachting operationeel.